Vijf jaar geleden begon de Nationale ombudsman een onderzoek naar de schrijnende situatie van vrouwen in de opvang. Wij schreven een reconstructie van de lange weg naar verbeteringen en resultaten.
Waarom vrouwen in de opvang de Nationale ombudsman hard nodig hebben
De reconstructie samengevat
De overheid moet er voor iedereen zijn. Oók voor kwetsbare burgers, zoals de 12.000 vrouwen die jaarlijks in de vrouwenopvang terechtkomen. Maar maakt de overheid dat waar?
– De Nationale ombudsman krijgt in 2016 dringende signalen vanuit de hulpverlening: veel vrouwen in de vrouwenopvang zouden in armoede leven. De ombudsman vindt dit zorgelijk en start uit eigen beweging een onderzoek. Waar lopen de vrouwen tegenaan? Voor, tijdens én na hun verblijf in de opvang?
– De uitkomsten van het onderzoek zijn schrijnend. Het is voor vrouwen in deze situatie bijna onmogelijk zelfstandig hun weg te vinden. De ombudsman constateert verschillende problemen vóór, tijdens en na de opvang. Zo is het regelen van een eigen inkomen voor de vrouwen ingewikkeld. Dit duurt lang en zorgt voor administratief gedoe.
– Vaak nemen de schulden van de vrouwen tijdens de opvang alleen maar verder toe. Ook de hulpverlening aan hun kinderen duurt lang. De vrouwen hebben veel meer ondersteuning nodig dan de overheid denkt. En verlaten vrouwen de opvang? Dan komen ze moeilijk aan een woning.
– De Nationale ombudsman komt in 2017 met oplossingsrichtingen voor verbetering en aanbevelingen voor overheden. Na een jaar blijkt dat er nog weinig is verbeterd. Dus start de ombudsman eind 2018 een vervolgonderzoek. Langzaam komt er schot in de zaak. Bij de publicatie van het tweede rapport ‘Vrouwen uit de knel?’ in 2019 hebben de betrokken partijen voor een aantal verbeteringen gezorgd.
– Nu, twee jaar later, blijkt dat de urgentie van de problemen goed op de kaart staat. De betrokken partijen zijn doordrongen van het feit dat zaken moeten veranderen. Samen werken ze aan het oplossen van de financiële knelpunten.
– Sommige problemen zijn opgelost. Zo krijgen de vrouwen eerder toeslagen waar ze recht op hebben.
– Aan andere knelpunten wordt hard gewerkt. Zoals het in aanmerking komen voor de schuldhulpverlening. Deze problemen zijn niet zo makkelijk op te lossen.
– De uitstroom van vrouwen naar een betaalbare woning blijft vanwege het algehele woningtekort een aandachtspunt.
Hoe komt de Nationale ombudsman aan deze conclusies?
Wat gaat er mis in de vrouwenopvang? En wat betekent zijn werk voor de vrouwen en de hulpverlening? Dat zetten we uiteen in dit artikel.
Daarvoor nemen we je eerst mee in het verhaal van Sara*. Zij wordt mishandeld door haar man en vlucht met haar kinderen naar een vrouwenopvangcentrum.