Korte presentaties met prangende vragen

Namens TalentCare interviewen we zorgverleners over hun initiatieven om de zorg te verbeteren. 

Op de middelbare school gaf arts Belal Nasimi (27) af en toe bijles in bètavakken. Nog steeds vindt hij het leuk complexe onderwerpen voor iedereen begrijpelijk te maken. Dat kwam goed uit: zijn collega’s hadden wel behoefte aan wat extra scholing. Dus besloot Belal iedere week een korte presentatie te organiseren. Om prangende vragen te beantwoorden én om successen te vieren.

In de verslavingskliniek waar Belal werkt, krijgen patiënten dagelijks therapie en voorlichting. Het viel hem op dat er voor het team zelf weinig leer- en reflectiemomenten georganiseerd werden. “Tijdens mijn opleiding en coschappen kregen we het ene na het andere leermoment”, vertelt Belal. “Dat miste ik hier.”

Verschil in achtergrondkennis

De verpleegkundigen en sociotherapeuten hadden wel behoefte aan meer achtergrondkennis over hun vakgebied. Regelmatig zochten ze Belal op met vragen over medicatie of labuitslagen van bloedonderzoek. “Het verschil in medische kennis is best groot”, weet de arts. “Sommige verpleegkundigen werken al jaren in de zorg. Zij weten wanneer ze met een labuitslag bij de arts aan de bel moeten trekken. Of wanneer het wel even kan wachten.”

Anderen hebben een onderwijsachtergrond of een creatieve opleiding. “Zij vragen bij een kleine bloedafwijking sneller om hulp”, merkt Belal. “Dat is niet erg, daar ben ik arts voor. Ik maak er graag tijd voor vrij.” Toch kon het delen van kennis efficiënter. Kon hij hier geen verbeterinitiatief van maken?

Laagdrempelig, leuk en leerzaam

Belal peilde bij zijn collega’s of ze interesse hadden in meer verdieping, in de vorm van wekelijkse presentaties. “Het is allesbehalve verplicht om te komen”, stelt de jonge arts voorop. “Gelukkig reageerde iedereen enthousiast.”

Belal vroeg de verpleging een lijst te maken van onderwerpen waar ze meer over wilden weten. “Ik vond het belangrijk dat mijn collega’s de onderwerpen zelf inbrachten. Dan is zo’n presentatie relevanter.”

Het onderwerp van de presentatie maakt hij van tevoren bekend. Zo kunnen collega’s zelf bepalen of ze aanwezig willen zijn. Even in- en uitlopen kan ook. Daarnaast zorgt Belal voor wat lekkers: een ideetje van zijn manager bij TalentCare. “Het is immers bedoeld als een leuk en leerzaam moment.”

Maximaal tien minuten

Begin februari vond de eerste presentatie plaats. Op woensdag, tijdens de middagoverdracht. “Dat leek me een handig moment, want dan kon zowel de dagdienst als de avonddienst aansluiten.” Het onderwerp van de presentatie: vitamine D. “Daar hebben veel verslaafde patiënten een tekort aan. Ik legde bijvoorbeeld uit hoe je zo’n tekort herkent, hoe je supplementen geeft en of wat eventuele risico’s zijn.”

Om de informatie behapbaar te maken, dwingt Belal zichzelf om snel ter zake te komen. De presentaties duren maximaal tien minuten. “Dat is soms best een uitdaging. Maar als je te veel de diepte ingaat, verliezen mensen hun concentratie. Nu blijft het laagdrempelig.” Interactie is cruciaal, vindt Belal, dus in die tien minuten krijgen luisteraars ook voldoende tijd om vragen te stellen.

Vindt hij het niet gek om als beginnende arts voor collega’s te staan die soms al veertig jaar in het vak zitten? “Het was even wennen”, lacht hij. “Als mensen tijdens een presentatie met elkaar praten, wil je niet zo’n leraar zijn die telkens ‘Centraal!’ roept. Gelukkig ken ik de meeste collega’s goed en is de sfeer vertrouwd.”

De arts wil ook niet elke keer zelf aan het woord komen. “Als ik weinig weet over een bepaald onderwerp, schakel ik een expert in.” Zo wilde de verpleging meer weten over eetstoornissen bij patiënten. Belal nodigde toen een psycholoog uit om daar wat over te vertellen.

Complimenten en successen delen

De onderwerpen zijn niet alleen vakinhoudelijk. “Ze zijn ook bedoeld om te delen wat goed gaat en om elkaar complimenten te geven”, vindt Belal. “Ons werk is niet gemakkelijk. Sommige patiënten hebben suïcidale neigingen. Als een verpleegkundige dan goed gehandeld heeft, moeten we daarbij stilstaan, vind ik. Bij de patiënten vieren we successen altijd, maar dat mogen we ook vaker bij onszelf doen.”

Een verpleegkundige wordt dan in het zonnetje gezet. Belal: “Zo motiveren we elkaar. En dat vergroot ons werkgeluk, denk ik.” Indirect heeft ook de patiënt baat bij de presentaties, vindt hij. “Als zorgverleners meer kennis in huis hebben, begrijpen ze beter van elkaar wat ze doen en waarom. Dat vergroot naast het werkplezier, ook de kwaliteit van zorg.”

Coronacrisis

De presentaties werden goed bezocht, tot de coronacrisis roet in het eten gooide. “We zaten met zo’n tien tot vijftien mensen in een ruimte. Dat kon natuurlijk niet meer. De prioriteiten op het werk verschoven ook. Logisch.”

Belal bekijkt nu of hij de presentaties op afstand kan geven. “Helaas is een live videoverbinding moeilijk te organiseren. En met een vooraf opgenomen videoboodschap verdwijnt het interactieve aspect. Ook zie je met een video minder goed of collega’s je verhaal begrijpen.”

Het vervolg van zijn verbeterinitiatief

Het is dus nog even afwachten wanneer hij verdergaat met zijn verbeterinitiatief. Dat hij verdergaat, staat vast. “Dan maak ik wel een realistischer tijdschema. Ik was meer tijd kwijt aan de voorbereiding dan ik van tevoren had verwacht.” Verder overweegt hij op te schalen naar twintig minuten per twee weken. “Soms is tien minuten net te kort om alle belangrijke informatie te delen.”

Ook als de situatie op zijn werk straks weer ‘normaal’ is, komt er een moment dat hij zelf vertrekt. Hoe moet het verbeterinitiatief dan standhouden? “Misschien maak ik een soort draaiboek voor mijn opvolger. Ik kan me best voorstellen dat dit woensdagmiddag-moment voortaan bij het takenpakket van de arts hoort.”

Belal kan niet wachten tot hij weer verder kan met zijn verbeterinitiatief. Hetzelfde geldt voor zijn collega’s. “Ik hoor best vaak dat het jammer is dat de presentaties nu stilliggen. Iedereen keek er naar uit. Ik had niet verwacht dat mensen zó positief zouden zijn over een initiatief dat in mijn ogen toch best simpel is”, besluit hij bescheiden.