2. Wetswijziging rondom het BSN
Ondertussen werkt het ministerie van BZK aan een wetswijziging. Doel hiervan is om het BSN uiteindelijk in Caribisch Nederland in te voeren.
Deze wetswijziging is alleen relevant voor de studenten van Bonaire, Sint-Eustatius en Saba. Daarom onderzoekt het ministerie daarnaast hoe ook de studenten van Aruba, Curaçao en Sint Maarten een BSN kunnen krijgen.
3. Wetswijziging rondom de zorgverzekering
Een tweede wetsaanpassing wordt voorbereid door het ministerie van VWS, samen met het ministerie van SZW. Zij onderzoeken in hoeverre de studenten die geen toegang hebben tot de Nederlandse volksverzekering, hiervoor toch in aanmerking kunnen komen. Waarschijnlijk is deze wetsaanpassing in juli 2022 gerealiseerd. Daarom werken zij ook aan een overgangsregeling.
4. Verbeteringen rondom het aflossen van studieschulden
DUO heeft afspraken gemaakt met de Belastingdiensten van Caribisch Nederland en Curaçao. Voor de jaren na het eerste draagkrachtverzoek vragen ze proactief het inkomen van de studenten op. Doen studenten geen verzoek? Dan krijgen zij een herinnering een draagkrachtberekening aan te vragen.
Verder geeft DUO proactief informatie op de eilanden over het aflossen van schulden. Ook SSC adviseert studenten zo min mogelijk geld te lenen om grote schulden te voorkomen.
In de toekomst moet DUO bij het vaststellen van de draagkracht rekening houden met de feitelijke leefsituatie van de mensen in de landen, vindt de Nationale ombudsman. Maar zover is het nog niet. Eerst komt er een werkgroep studiefinanciering met deelnemers uit de vier landen. Deze groep richt zich op informatieverstrekking en het versimpelen van regelgeving.
Hoe nu verder?
Er zijn dus verschillende verbeteringen in gang gezet. Voor het eerst is er een goed, integraal samenwerkingsverband gevormd door de Regiegroep, om de onderwijsproblemen gezamenlijk aan te pakken. Dat juicht de Nationale ombudsman enorm toe.
Toch zijn er ook nog aandachtspunten. Zo mist Deon van Stichting Kompas For Students vooral concrete acties. “De verschillende betrokken partijen hebben een hoop ideeën”, zegt hij. “Maar voor de studenten is er het afgelopen jaar nog niet écht iets verbeterd. Ik zie graag dat de regering nu echt gaat meewerken. De regering moet geld en ruimte beschikbaar stellen om de oplossingen door te voeren.”
Tijdrovend proces
Daarnaast kost het wijzigen van wet- en regelgeving veel tijd, weet projectleider Annemarie. “De Nederlandse wetgeving is complex. En veel hangt met elkaar samen. Maar ik zie graag dat ministeries de regie nemen, zodat onze aanbevelingen écht opgevolgd worden
Bovendien maken sommige betrokken organisaties zich zorgen om de wetsaanpassingen. Deze zouden vooral gericht zijn op studenten van Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Daarmee dreigt een andere behandeling voor die studenten van Aruba, Sint Maarten en Curaçao. Ook blijft alle regelgeving waarmee studenten te maken krijgen, complex. En het huisvestingsprobleem is ook niet zomaar opgelost.
Vertrouwen in goede afloop
Ondanks alles blijft Deon van Stichting Kompas For Students vertrouwen in een goede afloop. “Ik put hoop uit de studenten zelf. Studenten die met een glimlach op hun gezicht vertellen dat ze hun diploma hebben behaald. Dat ze in Nederland hebben gewoond, veel over zichzelf hebben geleerd en zich verder hebben ontwikkeld. Dat is het allerbelangrijkste. Daar blijf ik me iedere dag voor inzetten.”
Annemarie: “Het is duidelijk dat het nog te vroeg is om los te laten. Daarom blijft de Nationale ombudsman de situatie rondom Caribische studenten monitoren.”
Terugkoppeling
Eind 2022 zal de Nationale ombudsman opnieuw een rondetafelbijeenkomst organiseren. Dan wil hij horen wat er definitief veranderd is voor de studenten. Ook is hij van plan in de zomer van 2022 een (tussen)rapportage te publiceren.
Annemarie: “We verwachten dat er in 2022 zaken verbeterd zijn. De problemen zijn duidelijk onderzocht en in beeld. Het is nu vooral een kwestie van dóen.”
Deon beaamt dat. “We hebben nu een nieuwe regering. Dat biedt nieuwe kansen.”