“De bureaucratie bezorgt je slapeloze nachten”

Zelf heeft Francis van de Kamp nog nooit een aardbeving meegemaakt. Toch is ze twintig tot dertig uur per week bezig met de gevolgen van de gaswinning. Haar normale werk moest ervoor wijken. Dagelijks belt ze met instanties, duikt ze in lastige documenten en helpt ze buurtgenoten. Tussendoor wordt haar huis versterkt. Nu leidt ze ons rond door haar omgeving. “De overheid bedenkt van alles voor ons, maar niet met ons.”

Deze fotoserie verscheen eerder in het digitale magazine ‘Groningen en Drenthe: verscheurd vertrouwen’, dat wij namens de Nationale ombudsman over dit onderwerp maakten.

Francis en haar man Peter Paul verhuisden in 2010 naar het Groningse dorp Kantens. Op dit grasveld stond hun huis. Na jaren onderhandelen met NAM is hun huis uiteindelijk gesloopt. “Maar de huizen hiernaast bleven gewoon staan. Want daar was geen onderzoek naar de risico’s gedaan.”

Na de sloop van hun eerdere huis kochten Francis en Peter Paul in 2016 een woonboerderij op de wierde Eelswerd in Noord-Groningen, ook in het aardgasgebied. Die moet nu worden versterkt. Soms lopen er wel vijftien bouwvakkers per dag rond op het terrein. Veel uitzoekwerk doen Francis en Peter Paul zelf. “Maar wij zijn niet representatief voor de rest van het gebied. Als je in de zorg werkt of voor de klas staat, is dit geen optie.”

Francis heeft vier jonge kinderen. “Al hun hele leven speelt het gedoe rondom de gaswinning. Ze weten niet beter. Dat is niet altijd makkelijk voor ze. Ik merk dat ze nu al weinig vertrouwen hebben in de overheid. En als ouders hebben wij minder tijd voor onze kinderen. Laatst had ik een keer tijd om ze te overhoren voor een toets, werd ik weer gebeld door een instantie. Zo is er altijd wat.”

De versterkingsoperatie zorgt voor verdeeldheid binnen het dorp. In één straat wordt de helft van de huizen wel versterkt. En de andere helft niet. “Vriendschappen en relaties komen daardoor onder druk te staan. Op verjaardagen gaat het na tien minuten al over de versterking. “Heb jij die subsidie al gehad?” “Wat is de status van jullie huis?””

“Center Parcs” noemt Francis deze tijdelijke wisselwoningen. Hier wonen gezinnen wiens huis gesloopt en heropgebouwd wordt. Sinds 1 januari 2021 kunnen hier zo’n 24 gezinnen verblijven, maar veel woningen staan nog leeg. “Het gaat enorm traag. In heel het aardbevingsgebied moeten zo’n 23.000 woningen versterkt worden. In onze gemeente gaat het over 2.444 woningen. Daarvan zijn er nu 30 af…”

Francis regelt ook de bevingsadministratie en communicatie voor haar schoonouders. Zij wonen op een boerderij in Middelstum, een dorp verderop. “Daar hebben ze alles opgeknapt, op één muur na. Die valt van ellende uit elkaar. In rapport 1 staat: We fixen hem. In rapport 2 staat: Dat is misschien niet nodig. Dit heeft zelfs tot een rechtszaak geleid.”

Stapels post komen binnen in een verlaten huis. De NCG, het IMG, de TCMG, NAM: veel mensen zijn het overzicht van instanties kwijt. “Iedereen is er zo klaar mee. Met het wachten, de onzekerheid, de verbroken beloftes. Veel mensen vinden het niet eens zo erg dat hun huis gesloopt of versterkt wordt. Als het goed is, krijgen ze daar iets moois en veiligs voor terug. Maar de bureaucratie eromheen, daar liggen ze wakker van.”

Ondanks alles blijft Francis positief. Sinds 2017 doen zij en Peter Paul mee met het Heft in Eigen Handen-traject. Dat betekent dat ze zelf de regie hebben over de versterking van hun woning. “Het project is heftig. De échte regie ligt nog steeds bij de overheid. We zijn nu vijf jaar bezig, en dan gaat het bij ons nog snel. Hopelijk wonen we in 2022 in ons versterkte huis. Eindelijk kunnen we weer vooruitkijken. Het wachten is voorbij. Dat gun ik alle Groningers in het gasgebied.”

Deze fotoserie verscheen eerder in het digitale magazine ‘Groningen en Drenthe: verscheurd vertrouwen’, dat wij namens de Nationale ombudsman over dit onderwerp maakten.